Verliezen is belangrijker dan winnen – Sonja Buljevac

‘There is nothing to writing. You just sit down at your typewriter and bleed.’ Hemingway en ik zijn het niet altijd met elkaar eens, maar van alle oneliners die er bestaan over schrijven, is dit echt mijn favoriet.
Schrijven doet pijn.
Schrijven moet pijn doen.
Je hoeft niet meteen je laptop in te wisselen voor een typemachine, maar wie anderen iets wil laten voelen, moet eerst zelf voelen. Als je aan het typen bent en je voelt iets prikken in je borst, dan weet je dat je op het goede spoor zit. Misschien is dat omdat je te doen hebt met je personages, ligt het onderwerp van je stuk net iets te dicht bij je of laat je onrecht in de wereld zien waar je liever je ogen voor zou sluiten. Hoe dan ook: als het iets met jou doet, dan zal er ergens op deze aardbol een lezer zijn met wie het ook iets doet.
De keerzijde van dit pleidooi is dat het ontzettend moeilijk is om beoordeeld te worden op iets waarbij je emotioneel betrokken bent.. Zeker als je een adolescent bent en je omringd wordt door leeftijdsgenoten die (daar ben je van overtuigd) succesvoller en beter zijn dan jij.
Soms gaat het onverwachts goed. Ik wist absoluut zeker dat ik de Eindhovense voorronde niet zou winnen en verzweeg voor het grootste deel van mijn vrienden dat ik aan de wedstrijd had meegedaan. Toch werd mijn naam genoemd als winnaar van de eerste prijs. Zelden heb ik me zo blij en aangemoedigd gevoeld. ‘Meedoen is belangrijker dan winnen,’ zegt men, maar winnen is wel echt heel leuk. Eindelijk erkenning voor al die uren die je zwetend boven je laptop hebt doorgebracht, waar dan iets is uitgekomen wat zo slecht nog niet is.
Maar wat als je de finale haalt en vervolgens verliest? Wat als je in een donkere zaal in Rotterdam zit met veertien andere bloedzenuwachtige jonge schrijvers, met wie je net een geweldig weekend hebt doorgebracht? Wat als met elke naam die opgelezen wordt, de moed je verder in de schoenen zakt? Wat als je je volledige tekst in je hoofd aan het doornemen bent om te zien waar het misging en je tot de conclusie komt dat je misschien helemaal geen talent hebt? Van tevoren werd ons gezegd: ‘Zodra je het weet, ben je opgelucht. Ook al heb je niet gewonnen, je hoeft tenminste niet meer in spanning te zitten.’
Ik wachtte op de opluchting, maar die kwam niet. Wat wel kwam, was teleurstelling en vlak daarna boosheid, omdat ik niet teleurgesteld wilde zijn. Ik had de teksten van mijn mede-finalisten gelezen en gezien hoe enorm goed ze waren, stuk voor stuk. Het was al een eer om tussen zo’n gezelschap op een podium te staan. Bovendien had ik in dat finaleweekend zo veel geleerd en zo veel mensen ontmoet die bereid waren hun ervaringen en tips over het schrijverschap te delen. Moest ik dan echt teleurgesteld zijn, omdat ik niet in de top drie zat?
Ja, dat moest.
Want ook het leven moet soms pijn doen.
Verliezen bevestigde voor mij dat ik op mijn twintigste nog net zo graag wil schrijven als op mijn vierde. Het heeft ervoor gezorgd dat ik komende september aan een tweede bachelor ga beginnen, namelijk Literatuurwetenschap. Het heeft me doen beseffen dat ik niet zonder mijn verhalen kan, ongeacht of ze bij anderen in de smaak vallen of niet. Het heeft me de strijdlust gegeven om te laten zien dat ik beter kan en wil worden, waardoor ik afgelopen december mijn eerste verhaal heb gepubliceerd in een online magazine. Dat allemaal heb ik te danken aan Write Now! en de jonge ambitieuze schrijvers met wie ik workshops, zenuwen en bier heb gedeeld.
Nog steeds ben ik ervan overtuigd dat het doodeng is. Je ziel uitstorten op papier en dan met dat bebloede vel naar andere mensen toegaan en zeggen: ‘Kijk, dit ben ik. Wat vind je?’ Maar wat voor reactie je ook krijgt, van adoratie tot abominatie en alles daar tussenin, het levert je altijd meer op dan de stilte van een niet-bestaand publiek.
Dus voor al mijn twijfelaars, risicovermijders en stiekeme schrijvers: ga zitten, bloed, en stuur het in. Geniet van je overwinningen en koester je verliezen. Want zoals ene Ernest ooit zei: ‘Man is not made for defeat. A man can be destroyed but not defeated.’

Sonja Buljevac (1997) is geboren in Rotterdam en getogen in Brabant. Schrijfster worden is al sinds de kleuterklas haar grootste ambitie. Naar schatting is er inmiddels een klein bos gesneuveld aan haar literaire probeersels, waaronder theaterteksten, columns, gedichten en proza. Momenteel is ze bezig met de bachelor psychologie aan de Universiteit Utrecht. Sonja won met haar verhaal ‘Cecilia‘ de voorronde van Write Now! Eindhoven.