Afstand – Ellyn Valkengoed
Tijdens het finaleweekend van Write Now! in Rotterdam vorig jaar was ik regelmatig de weg kwijt. Niet alleen bij wijze van spreken (zo’n wedstrijd is best spannend) maar ook letterlijk, ergens tussen de kroeg, het ontbijt en de literaire optredens in.
Dit ondanks het feit dat ik al heel wat jaartjes in Zuid-Holland woon, en mezelf na een eerste plaats bij de voorronden ‘winnaar Write Now! Rotterdam’ mocht noemen – ook al was ik daarvoor hooguit twee keer in de havenstad geweest. Als ik hierdoor mijn mede-finalisten de verkeerde kant op heb geleid: sorry daarvoor. Maar voor mensen die voor de eerste keer mee doen heb ik goed nieuws: op straatniveau kennis van de regio waar je inzendt, is geen vereiste.
Nu ben ik drie keer per week in Rotterdam te vinden. Ik stap in de trein als het nog donker is buiten en tegen de tijd dat het daglicht aanbreekt, rammel ik station Blaak binnen. Hier studeer ik journalistiek aan de Erasmus Universiteit. Die keuze is misschien niet direct een gevolg van mijn deelname aan Write Now!, maar in mijn hoofd hebben de twee wel iets met elkaar te maken. In de finale van Write Now! staan voelt als een bevestiging. Je krijgt vertrouwen in je schrijven en daarmee ook het lef om nieuwe dingen uit te proberen. Van iemand die verstand van zaken heeft, kreeg ik bovendien advies om vooral mijn pen te blijven oefenen. Dat doe ik dus zo.
Misschien vraag je je nu af: waarom journalistiek, en niet een opleiding creative writing? In de allereerste roman die Haruki Murakami ooit schreef, Luister naar de wind, voert hij een fictieve Amerikaanse schrijver op. Deze Derek Heartfield (maar eigenlijk Murakami zelf) schrijft: ‘De bezigheid die “schrijven” heet is in feite niets anders dan het vaststellen van de afstand tussen jezelf en de dingen om je heen. Daar heb je geen gevoeligheid voor nodig, maar een meetlat.’
Dat is natuurlijk niet helemaal waar – de roman draait dan ook om het inzicht van de hoofdpersoon dat niet alles in het leven te turven valt. Maar dat van die meetlat, dat vind ik prachtig. Ook ik zou niets liever willen dan de wereld de maat nemen en er zo eindelijk iets van begrijpen. Daar is een opleiding journalistiek best geschikt voor. Al vanaf de eerste dag van de studie doorkruisen mijn klasgenoten en ik de stad, blocnotes in de aanslag. Ik kom op plekken waar ik normaal gesproken nooit zou komen, van Turks theehuis tot voetbalclub, en spreek mensen die ik anders nooit zou ontmoeten. Steeds moet ik aan die meetlat denken. Ik hoop dat ik uiteindelijk niet alleen de afstand tussen mezelf en de dingen kan meten, maar vooral dat ik die afstand een beetje kan verkleinen.
Eén ding heb ik al geleerd tijdens de opleiding waarvan ik zou willen weten dat ik het wist, voordat ik aan Write Now! meedeed: voor een goed journalistiek verhaal heb je mensen nodig. Emoties, concrete details. Beelden. Voor een literair verhaal geldt dat net zo goed. Je kunt nog wel zo’n goed plot hebben, maar zonder personages is je stuk als een sportwagen zonder motor. Het verhaal neemt de lezer nergens mee naartoe.
Dat klinkt misschien voor de hand liggend, maar er bestaat een soort geromantiseerd beeld van de schrijver die hele dagen in zijn of haar eentje achter een bureau zit en alleen opstaat om te eten en te slapen. Nu zijn schrijvers vaak een beetje verlegen (ik ook), dus dat lijkt misschien prettig. Maar toch denk ik dat het tijd wordt om dat beeld van de boekenkluizenaar bij het grofvuil te zetten. Op dit moment schrijf ik mijn fictie (want dat doe ik ook nog steeds) vaak in de trein. Vanwege het tijdgebrek, natuurlijk – maar het blijkt dat de constante in- en uitstroom van mogelijke personages onderweg heel handig kan zijn. Ze brengen me op zinnen, op ideeën die ik in mijn eentje niet zou hebben bedacht. Wat ik dus wil zeggen is dit: zorg ervoor dat je een mensenmens wordt. Juist als je introvert bent, juist als je van het woord alleen al de koude rillingen krijgt. Van je nieuwe status als mensenmens ga je zeker plezier hebben. Tijdens het schrijven voor Write Now!, en natuurlijk daarna nog.
Ellyn van Valkengoed (1992) studeerde politicologie en nu journalistiek. In haar vrije tijd schrijft ze verhalen. Zelf vindt ze dat niet zo’n vreemde combinatie, aangezien de politieke realiteit nu steeds vaker stranger than fiction lijkt. Op het moment schrijft ze persoonlijke essays voor jongerenplatform Are We Europe en korte artikelen over duurzaamheid bij LaatBloeien. Ellyn won met haar verhaal ‘Stikpot‘ de eerste prijs tijdens Write Now! Rotterdam in 2017.
